درس اخلاق 25/10/87

حضرت آیت الله مکارم شیرازی در شروع درس خارج این هفته پس از تعطیلات تبلیغ ماه محرم فرمودند:

 

خلاصه ی بحث:

معظم له در بحث اخلاقی به حقوق مسلمان بر مسلمان پرداختند و به روایتی از معلی بن خنیس اشاره فرمودند که امام صادق در آن به هفت حق اشاره می کند......

در بحث اخلاقی به حدیث هفتم از باب 122 از ابواب آداب المعاشرة می پردازیم.

در این حدیث معلی خدمت امام صادق علیه السلام می رسد و از حقوق مسلمان بر مسلمان سؤال می کند:

قُلْتُ لَهُ مَا حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ قَالَ لَهُ سَبْعُ حُقُوقٍ وَاجِبَاتٍ مَا مِنْهُنَّ حَقٌّ إِلَّا وَ هُوَ عَلَیْهِ وَاجِبٌ إِنْ ضَیَّعَ مِنْهَا شَیْئاً خَرَجَ مِنْ وِلَایَةِ اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ وَ لَمْ یَکُنْ لِلَّهِ فِیهِ مِنْ نَصِیبٍ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا هِیَ قَالَ یَا مُعَلَّى إِنِّی عَلَیْکَ شَفِیقٌ أَخَافُ أَنْ تُضَیِّعَ وَ لَا تَحْفَظَ وَ تَعْلَمَ وَ لَا تَعْمَلَ قَالَ قُلْتُ لَهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ قَالَ أَیْسَرُ حَقٍّ مِنْهَا أَنْ تُحِبَّ لَهُ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِکَ وَ تَکْرَهَ لَهُ مَا تَکْرَهُ لِنَفْسِکَ وَ الْحَقُّ الثَّانِی أَنْ تَجْتَنِبَ سَخَطَهُ وَ تَتَّبِعَ مَرْضَاتَهُ وَ تُطِیعَ أَمْرَهُ وَ الْحَقُّ الثَّالِثُ أَنْ تُعِینَهُ بِنَفْسِکَ وَ مَالِکَ وَ لِسَانِکَ وَ یَدِکَ وَ رِجْلِکَ وَ الْحَقُّ الرَّابِعُ أَنْ تَکُونَ عَیْنَهُ وَ دَلِیلَهُ وَ مِرْآتَهُ وَ الْحَقُّ الْخَامِسُ أَنْ لَا تَشْبَعَ وَ یَجُوعُ وَ لَا تَرْوَى وَ یَظْمَأُ وَ لَا تَلْبَسَ وَ یَعْرَى وَ الْحَقُّ السَّادِسُ أَنْ یَکُونَ لَکَ خَادِمٌ وَ لَیْسَ لِأَخِیکَ خَادِمٌ فَوَاجِبٌ أَنْ تَبْعَثَ خَادِمَکَ فَیَغْسِلَ ثِیَابَهُ وَ یَصْنَعَ طَعَامَهُ وَ یُمَهِّدَ فِرَاشَهُ وَ الْحَقُّ السَّابِعُ أَنْ تُبِرَّ قَسَمَهُ وَ تُجِیبَ دَعْوَتَهُ وَ تَعُودَ مَرِیضَهُ وَ تَشْهَدَ جَنَازَتَهُ وَ إِذَا عَلِمْتَ أَنَّ لَهُ حَاجَةً تُبَادِرُهُ إِلَى قَضَائِهَا وَ لَا تُلْجِئُهُ أَنْ یَسْأَلَکَهَا وَ لَکِنْ تُبَادِرُهُ مُبَادَرَةً فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِکَ وَصَلْتَ وَلَایَتَکَ بِوَلَایَتِهِ وَ وَلَایَتَهُ بِوَلَایَتِکَ

خلاصه آنکه حضرت در جواب معلی می فرماید اگر این حقوق را برای تو بازگو کنم  ممکن است عمل نکنی و بیچاره شوی (مفهوم آن این نیست که اگر انسان، جاهل باشد معذور است و لازم نیست دنبال علم برود بلکه مفهومش این است که کار جاهل آسان تر از عالم است) معلی اصرار کرد و حضرت فرمود مسلمان بر مسلمان هفت حق دارد که خلاصۀ آن این است:

  1. یکسان نگری (ان تحب لنفسک ما تحب لاخیک و ان تکره لنفسک ما تکره لاخیک) حضرت این حق را آسان ترین حق بر می شمارد و حال آنکه بسیاری از افراد در ادای این حق در مانده اند و قادر به ادای آن نیستند.
  2. کاری کنی که او را خشنود سازی.
  3. با جان و مال، زبان و دست و پا به او کمک کنی.
  4. راهنمای او باشی که اگر به راه خطا می رود به او هشدار دهی و یا اگر در کار خودش سرگردان است او را راهنمائی کنی و اگر خطراتی او را تهدید می کند او را باخبر سازی.
  5. در مشکلات در کنار او باشی.
  6. اگر خادمی داری و برادر مسلمانت به خدمت احتیاج دارد خادمت را بفرستی که به او کمک کند.
  7. اگر دعوت می کند او را اجابت کنی و اگر بیمار است به عیادت او بروی و اگر از دنیا رفت به تشییع جنازۀ او حاضر شوی و خلاصه آنکه حیا و میتا در کنار او باش.

گاه بعضی از بزرگان بوده اند که بعد از اینکه چند ماه بر اثر کسالت در بستر می ماندند فراموش می شدند. کسی نباید برادر مسلمانش را فراموش کند زیرا امروز او در بستر بیماری افتاده و به عیادت تو احتیاج دارد و فردا ممکن است تو هم مانند او شوی و از برادر مسلمانت این انتظار را داشته باشی.

واضح است که اگر این حقوق رعایت شود دنیا مدینۀ فاضله می شود و دوستی و رفاقت همه جا را فرا می گیرد.

حقوقی که در اسلام باید مراعات شود بسیار گسترده است؛ حق بشر بر بشر، حقوق هر جاندار بر دیگران اعم از حیوان و حتی جمادات مانند آب که نباید آن را آلوده کرد و جنگل ها و مراتع و امثال آن و یا فضا و هوا. اگر کسی رسالۀ حقوق امام سجاد را بخواند بر این امر واقف می شود.

وی افزود: اما عده ای به نام وهابی های تکفیری پیدا شده اند که چنان چهره اسلام را وارونه کرده اند که کسی باور نمی کند اسلام تا این حد لطیف بوده و برای همه حقوقی را قائل باشد.

این مرجع شیعه ادامه داد: این گروه جز ریختن خون و غارت اموال کاری بلد نیستند.

وی ادامه داد: البته عده ای هم هستند که متعادل بوده و قابل تفاهم هستند که ما با آنها کاری نداریم اما تکفیری های متعصب چهره اسلام را وارونه کرده اند.

وی همچنین با اشاره به جنایات اسرائیل در غزه گفت: امروز دروغگویان حقوق بشر دم از حق و حقوق بشر می زنند ولی امروز نمونه شعار آنها را در غزه شاهد هستیم و می بینیم که چه رسوایی را به بار آورده اند در حالی که نه حق را می شناسند و نه بشر را.

آیت الله مکارم ادامه داد: آنها کاری کرده اند که عواطف همه جهان را حریحه دار کرده است، تشت رسوایی آنها از بام افتاده است و خوب شد که رسوا شدند.

وی با اظهار تاسف از برخی مسلمانان گفت: امروز سردمداران اسرائیل اعتراف کرده اند که برخی مسلمانان اعمال آنها را قبول دارند و با آنها همدستی می کنند، عده ای هم سکوت کرده اند، آیا این معنی رعایت حق مسلم بر مسلم است؟

آیت الله مکارم شیرازی تصریح کرد: 60 سال از عمر اسرائیل می گذرد و در این 60 سال چیزی جز ویرانی و کشتار به جای نگذاشته اند، جنگ 6 روزه در مصر، جنگ 33 روزه در لبنان و امروز هم در غزه همه چیز را به نابودی کشیده اند.

وی ادامه داد: اگر صد سال دیگر هم بمانند چیزی جز ناامنی، کشتار و ویرانی به دنبال نخواهند داشت.

آیت الله مکارم شیرازی افزود: اگر امروز هم تمام شود، فردا باز از جای دیگری شروع می کنند. من پیشنهاد می کنم سازمان کنفرانس اسلامی جلسه ای تشکیل دهد و برای آینده فکری بکند که با این رژیمی که به هیچ قانونی پایبند نیست چه باید کرد.

وی ادامه داد: اسرائیل بزرگ ترین مشکل امروز جهان اسلام است و سازمان کنفرانس اسلامی باید کاری بکند.

آیت الله مکارم خطاب به مسلمانان جهان گفت: مسلمانان باید در برابر این مشکل دست به دست یکدیگر بدهند وگرنه یا باید تسلیم شوند و یا ویران شوند.

وی اظهار امیدواری کرد: همه بیدار شویم و با شجاعت در تصمیم گیری، آینده مسلمانان را ببینیم و فکری برای آینده بکنیم. 

X